We leven in een tijd waarin we worden overspoeld met keuzes als het gaat om wat we eten. Maar wist je dat de keuzes die we maken niet alleen invloed hebben op onze gezondheid, maar ook op onze planeet? In Nederland staat er veel veilig en gezond voedsel op tafel, maar onze huidige eetgewoonten dragen aanzienlijk bij aan chronische ziektes zoals hart- en vaatziekten en obesitas. En dat is niet alles: onze voedselproductie, vooral van dierlijke producten zoals vlees, heeft een zware impact op het milieu.
Om hier iets aan te doen, heeft het RIVM het Fairplay4Food project gelanceerd. Dit project verkent hoe we onze voedselproductie en -consumptie kunnen veranderen om gezonder te eten en tegelijkertijd het milieu te beschermen.
Wat is de eiwittransitie?
De eiwittransitie is een belangrijke stap in deze richting. Het idee is simpel: we eten minder dierlijke eiwitten (zoals vlees en zuivel) en vervangen deze door plantaardige eiwitten (zoals bonen, linzen en noten). Deze verschuiving kan niet alleen onze gezondheid verbeteren door het risico op chronische ziektes te verlagen, maar het kan ook helpen om de uitstoot van broeikasgassen en andere milieuschade te verminderen.
Drie scenario’s onder de loep
Het Fairplay4Food project onderzocht drie verschillende scenario’s om deze eiwittransitie te bevorderen:
- – Hogere vleesprijzen en bewustwording: Wat als vlees duurder wordt en mensen beter geïnformeerd worden over de milieuschade van vleesproductie? Dit scenario testte een prijsverhoging van 30% gecombineerd met informatieve boodschappen in een virtuele supermarkt. Het resultaat? Mensen kochten aanzienlijk minder vlees wanneer deze maatregelen werden gecombineerd.
- – Geen varkensvlees meer eten, maar wel produceren: Stel je voor dat we in Nederland stoppen met het eten van varkensvlees, maar het nog wel blijven produceren voor export. In dit scenario zouden Nederlanders varkensvlees vervangen door bonen, wat zou leiden tot een betere balans tussen dierlijke en plantaardige eiwitten in ons dieet.
- – Stoppen met zowel het eten als produceren van varkensvlees: Dit scenario gaat een stap verder. Niet alleen stoppen we met het eten van varkensvlees, maar we stoppen ook met de productie ervan in Nederland. De grond die vrijkomt, kan worden gebruikt voor het verbouwen van plantaardige eiwitten zoals bonen.
Wat is de beste optie?
Uit het onderzoek blijkt dat het derde scenario – waarbij zowel de consumptie als de productie van varkensvlees in Nederland wordt stopgezet – het meeste voordelen biedt voor zowel de volksgezondheid als het milieu. Dit scenario werd door experts en virtuele beleidsmakers als het meest wenselijk beschouwd. Door minder vlees te eten en te produceren, kunnen we onze gezondheid verbeteren, de milieu-impact verkleinen en zelfs economische voordelen behalen.
De kracht van samenwerking
Hoewel iedereen verschillende prioriteiten heeft – gezondheid, milieu of economie – laat dit project zien dat het mogelijk is om tot een oplossing te komen die voor alle betrokkenen acceptabel is. Het gebruik van een multi-criteria beslissingsmodel, zoals in Fairplay4Food, kan beleidsmakers helpen om weloverwogen keuzes te maken die bijdragen aan een gezonder en duurzamer Nederland.
Conclusie: Minder vlees eten en produceren is niet alleen goed voor onze gezondheid, maar ook voor de planeet. Door samen te werken en slimme beleidskeuzes te maken, kunnen we een positieve verandering teweegbrengen die de komende generaties ten goede komt.
Referentie
de Jonge, R., van Rossum, C., Hollander, A., Toxopeus, I., & Temme, L. (2024). Fairplay4Food: A first step towards a weighing system for the effects of different protein sources on health, environment and society. National Institute for Public Health and the Environment (RIVM). https://doi.org/10.21945/RIVM-2023-0475